www.christies.com: Unha analise dende a casa.

Por Miguel Calvo

O mercado tradicional de arte ten en casas de subasta como Christie’s ou Sotheby’s a dous estandartes de prestixio e calidade. Dende os comezos da era contemporanea, foron pioneiras en promoción e venda de arte, situándose sempre na vangarda do estudio do mercado, e chegando a ter na actualidade o liderazgo, tanto nas elevadísimas sumas que manexan, como no innegable nivel do producto co que comercian. Elegancia e eficiencia británicas reúnense para vender as obras máis interesantes dos últimos 150 anos, todas dunha calidade artística e histórica sorprendentes. Nese senso, a casa Christie’s reune cada certo tempo vertixinosas coleccións do mais selecto do panorama artístico, abarcando todo tipo de épocas, estilos e autores, incluidos, por suposto, os máis actuais.
Unha institución destas características, cos mellores asesores económicos e artísticos (e onde ambos se confunden cada vez máis), optou por modernizarse cos inminentes avances no eido da telecomunicación que estamos a vivir dende hai uns anos. A súa páxina é un exemplo de cál debe ser o camiño axeitado para a correcta evolución do mercado, da man das novas tecnoloxías. Como fai anos, coa introducción do teléfono como ferramenta a empregar nunha subasta, o ordenador persoal ten hoxe tódolos síntomas de chegar a ser un utensilio insistituible, tanto pola súa utilidade práctica á hora de axilizar diversas transaccións a nivel global, como pola irrefrenable chamada do porvir no ámbito da comunicación, que claramente vai por ese camiño. Se a mediados do século XVIII, o fundador da casa de subastas, James Christie aproveitou a efervescencia do Londres posterior á revolución industrial vendendo todo tipo de obras de arte a un público burgués ávido de cultura, hoxe en día, a casa Christie’s, con ese espírito entre o revolucionario e o tradicional, permite ó comprador poder facelo directamente dende o seu fogar por medio desta interesante páxina. Cun sixelo clic, o usuario poderá converterse nun intre en posuidor dun Francis Bacon.
A benvida da páxina pode ser, na primeira ollada, excesivamente limpa e lacónica no seu deseño. Cores discretas e elegantes apenas destacan, dando protagonismo aos constante e eficientemente actualizados anuncios de subastas, situados no centro da pantalla. Pero unha vez analizado, o deseño cumpre con creces os obxetivos de informar con detalle sen renunciar á estética. Eliminado todo o superfluo, quedámonos só co imprescindible. Un dintel na parte superior, coronado pola imaxe corporativa da casa, ábrenos un abano de posibilidades no seu menú de navegación. Ao pasar o punteiro do rato por cada casilleiro do menú, ábrense submenús ocultos cun amplo e cómodo marxe para atopar o buscado. Aplicando unha gran sinxeleza en concepto de deseño, atopámonos cunha inmensa cantidade de datos que son doados de buscar, rápidos de consultar e axeitados para a imaxe dunha casa co prestixio de Christie’s, que sempre fuxiu de barroquismos acartonados. Para regocixo dun usuario acostumado a sufrir todo tipo de torpezas nas súas consultas, nesta páxina todo está no sitio axeitado, non sobrando nin faltando nada.
Unha vez nos movemos na web, topámonos con numerosos e interesantes atractivos. Un deles é precisamente poder seguir as subastas on-line a tempo real (christie’s live) e mesmo poder poxar. Para todo isto, hai que rexistrarse na web, dando a coñecer diferentes datos, como un número de conta bancaria. Eu, ao non posuir precisamente unha conta coa que codearme cos multimillonarios clientes de Christie’s. non cheguei a dar eses datos, quedando fora do selecto clube de usuarios, que, ao menos polo insinuado, teñen infinidade de útiles servizos. Sen embargo, e ahi está o verdadeiro atractivo do sitio, a miña curiosidade quedou máis que saciada como visitante. Case como un voyeur... A posibilidade de visualizar os detallados e exquisitos catálogos das obras en subasta, o asesoramento personalizado por parte dos mellores especialistas, as extensas notas de prensa que informan de cada actividade, e todo tipo de datos de grande utilidade fan desta páxina un sólido vademécum artístico para estudiantes, historiadores, coleccionistas ou curiosos.
Os catálogos das obras a subastar son certamente interesantes. Deixando a parte os numerosos datos técnicos ou económicos que acompañan a cada obra, todo está estudiado e analizado dunha forma soberbia. Conta con prácticas notas que explican ou axudan a explicar a obra, e non só no eido da arte, senón tamén no da historia, no da economía ou mesmo en aspectos fiscais. Por suposto, é de agradecer a nutrida selección de bibliografía coa que o posible comprador pode informarse de ata o último detalle da obra. Un exemplo pode ser a obra de René Magritte “Le prêtre marié” (1961), cun precio estimado de 3,000,000 de libras esterlinas. Os datos que acompañan a imaxe da obra son inagotables. Todo o que rodea á obra é minuciosamente analizado e posto a disposición do visitante: A súa historia e a dos seus propietarios, a fecha exacta dos seus traslados, infinidade de bibliografía que aclararía calquera dúbida sobre esta ou calquera outra obra do autor... Mesmo se adxunta un extenso texto dos propios especialistas de Christie’s, verdadeiros sabios da arte como mercado, ou do mercado como arte. E todo isto tratado coa exquisita delicadeza que require o estudio dunha pintura como esa.

Outro servizo interesante da páxina é a posibilidade de adquirir os exemplares impresos dos catálogos, que, pese o que poida parecer non teñen prezos excesivamente desorbitados. Asimesmo, tamén se pode suscribir ás diversas publicacións que surxen ó abeiro desta casa.
Evidentemente, e quizais isto é o que máis me interesa da páxina, as fotografías das obras teñen unha excelente calidade. Respétanse dentro do posible as calidades, texturas e cores orixinais, e as imaxes son susceptibles de descargar e imprimir, pese ao copyright, por todo visitante interesado. Se cadra, a resolución das mesmas non e todo o grande que debería, pero dada a cantidade de imaxes almacenadas, é o máis cómodo e áxil para o usuario.
Os especialistas e tasadores de Christie’s están por todo o mundo á procura dun novo tesouro artístico ou cultural. A páxina pon a disposición do usuario os seu correos electrónicos para contactar con eles, e tamén informa das fechas nas que será posible velos en conferencias, charlas ou outros eventos promovidos pola propia casa de subastas. Este tratamento case estelar dos seus excelentes investigadores, é, en parte, a filosofía que permitiu dotar dun indudable prestixio á casa dende a súa fundación. Outras características que lles permitiron acadar esas cotas, son, por suposto, o “incalculable” valor artístico e cultural das obras subastadas, e, en moitos aspectos, o afán de expansión por todo o planeta, que dende os comezos, neses tempos de atroz colonialismo, permitiu a exploración cultural e dar a coñecer xoias de todos os rincóns da terra. Ese espírito segue vivo hoxe, cando ese colonialismo mutou para acomodarse aos novos tempos. O cuartel xeral desta casa, xenuinamente británica, atópase en Londres, pero, a páxina terá ámplia información sobre as outras doce sedes que se atopan por todo o globo, unha das cales se sitúa en Madrid.
E isto entronca co único erro que lle vexo a esta excelente web: A ausencia dunha traducción para poder acceder á paxina noutro idioma. O feito de que os seus textos sexan exclusivamente en lingua inglesa, pese a ser algo lóxico e comprensible, non deixan de ter un certo e sutil simbolismo. E máis ainda ó comprobar que a sede de Christie’s en París, que está relacionada coa principal como un importante enlace na páxina, posúe a súa propia e independente dirección web en idioma francés. O español, pese a que sexa un importante idioma tendo en conta o número de usuarios que o falan, brila pola súa ausencia en www.christies.com
Non podo deixar de falar doutro enlace estreitamente relacionado coa páxina principal. Tratase do Christie’s images (www.christiesimages.com), onde se poden atopar entre incontables e interesantísimas imaxes, todo tipo de xoias artísticas realmente valiosas para os ollos e para o espírito. Isto para un artista, un crítico ou un historiador da arte (todas vocacións que se alimentan do visual), terá un valor incalculable, non só como consulta senón tamén como pracer e disfrute.
Así pois, tanto na realidade como no virtual, a arte con maiúsculas respírase na esencia de Christie’s, pero non é a única mercancía que está á venda. Aquí pódese mercar dende estatuiñas das cícladas ata sofisticados viños de elevadísimos precios. Dende o traxe de Tony Manero en Saturday Night Fever ata o osiño de peluche da Raiña Victoria. Dende un cadro recén descuberto de Lucas Cranach ata unha Stratocaster destrozada de Jimi Hendrix... Todo isto, e coñecendo as obscenas sumas que se chegan a pagar, da lugar a unha interesante reflexión sobre as élites que nos gobernan e os seus frívolos intereses, inalcanzables para o resto dos mortais. Con esta páxina web, Christie’s nos da, en certo senso, a democracia virtual da arte, compartindo con todos os que a visitan dende a comodidade dos seus fogares, sen ter que desplazarse a St. James, a contemplación das mellores obras de arte que hoxe en dia se poden comprar ou vender.

Febreiro, 2007.

O ARTISTA E A SOCIEDADE: Unha relacion entre o imposible e o imprescindible.

Por Miguel Calvo

"...Gustaríame fotografiar esa árida impotencia que se inclina dentro do meu ser como a curva da vida..." Antonin Artaud

O prólogo de Aldo Pellegrini para o “Van Gogh” de Antonin Artaud (1896-1948) está escrito dende unha admiración fácilmente detectable, pero sen deixarse levar por un excesivo entusiasmo, e recurrindo a unha análise case científica da vida e obra (ambas desesperadamente indivisibles, como corpo e alma), dun dos principais poetas malditos franceses.
Artaud foi poeta, ensaísta, dramaturgo, crítico de arte… pero Pellegrini vai máis alá e ve nos seus escritos a un filósofo, case a un místico. Un abandeirado da liberdade e do individualismo, que non dubida en rebelarse contra o poder establecido, e erexirse como defensor dos alienados, eses xenios e tolos excluidos da sociedade, pois ésta só admitirá seres inconclusos, incapaces de deixar sair o seu verdadeiro eu e pasivos fronte a brutal represión ao seu individualismo por parte do poder e da propia naturaza social do home.
Artaud tamén foi un tolo, víctima de electroshocks, que vagou de psiquiatrico en psiquiátrico sen acadar nunca algo semellante á paz interior, un suicida que nunca chegou a suicidarse, un viaxeiro na busca de lugares e drogas exóticas, un drogadicto experimentado e experimentador, e sobre todo, un artista total, que en moitos aspectos se adiantou ao rock and roll e ao punk... Despois de todo, só buscaba a verdade...
Foi un dos membros iniciais dos surrealistas, dos que foi expulsado por diverxencias e por “non ser revolucionário” (o círculo de Bretón foi adquirindo co paso dos anos, un elitismo propio da academia). Como amante do individualismo e a liberdade, tiña serias dificultades para aceptar dogmas, e defendeu sempre esa liberdade integral do individuo. Este círculo artístico surrealista, sen embargo, marcou con profundidade a súa obra, xunto con outras innumerables influencias vitais e artísticas: As apaixoadas historias de amor, os seus experimentos coas drogas, os sufrimentos ós que foi sometido en psiquiatricos e asilos, a súa relación co teatro máis vangardista e transgresor…
Con este teatro, Artaud sí foi tachado de revolucionário, polo seu xeito de interpretalo en concepto. Para el, o teatro terá unha función clara: Unha ácida (cruel) análise do ser humano, un tremendo espello para que éste vexa como é en realidade. O seu teatro é unha reconstrucción da vida mesma. Con el, rexeita o mimetismo burgués e o tradicional drama para entretemento máis ou menos inofensivo para o establishment. Coetaneo a renovadores da escena dramática como Ionesco ou Stanislavsky, Artaud deu un paso máis e creou o chamado “teatro da crueldade”, unha violenta explosión creativa para sorprender, e mesmo aterrorizar ao público. Medio século despois, estas ideas serían desenroladas en profundidade por Iggy Pop, Jim Morrison e Alice Cooper.
Coa complexa escritura de Artaud en mente, Pellegrini adopta un estilo denso e, en principio, difícilmente dixerible. Pero a medida que as páxinas avanzan, non podemos máis que aplaudir a calidade e cantidade de datos que nos brinda sobre un autor tan críptico e, o mesmo tempo, humano. Calquera de nós, consciente ou subconscientemente, podería estar de acordo coas ideas de Artaud, ou cando menos respetalas e entendelas polo que teñen de angustiadas e desesperadas buscas da verdade. Quizáis o seu pesimismo sexa unha verdadeira traba para os seres que o único que ansían é vivir o pouco que lles queda de vida coas mínimas preocupacións vitais posibles.


Pellegrini tenta neste prólogo-ensaio explicar as ideas filosóficas que vivían convulsas dentro da obra poética de Artaud. Para empezar a súa desesperación existencialista, o seu profundo ( e lóxico) pesimismo, producido pola desorde, o sufrimento e o absurdo que percibía no mundo.
A súa visión do home é, pese a non ter moita simpatía por el, como a dun inagotable creador que loita, e normalmente acaba perdendo, contra a sociedade. O “eu verdadeiro” será inalcanzable para o ser humano, e será a sociedade quen principalmente tente aniquilar esa primixénea individualidade. Unha sociedade non pode permitirse ser un conxunto de individuos libres… Pode como moito, dar certas licencias a persoaxes excéntricas, para participar na farsa da democrácia e aliviar prolemas de contradiccións entre esta e a propia Liberdade. O home, por suposto, está de acordo nesta aniquilación, pois en certo senso, serve de bálsamo para as súas moitas frustracións.
Sen embargo, e coa contradicción que caracteriza a obra de Artaud, afirma que o home nace para ser despoxado de todo, e que só deixa excreccións. O home será só un ser incompleto, inacabado, un embrión condenado a non cegar nunca a plenitude, que só ten dúas opcións: desaparecer como individuo; ou pola contra, rebelarse, escolla que daría como resultado ser persegido e acurralado. Dito doutro xeito, tratado de tolo. Este ser inacabado, no fondo angustiado, valerase unha e outra vez de enganos e alivios para poder vivir, para poder soportar a existencia, e non recaer nese “horrible estado de loucura” coa que Artaud da renda solta ao seu desprecio polos psiquiatras, os individuos que determinan quén está fora dos límites da sociedade, e mesmo dun concepto tan relativo e vago como o da realidade. Os rexeitados pola sociedade (o propio Van Gogh…un entre tantos alienados) serán xenios , tolos, adiantados ao seu tempo… Marxinados pola súa superioridade. Artaud ve no tolo a un ser que decide non participar no absurdo da sociedade, e que crea o seu propio mundo para vivir nel, conforme á súa liberdade.
Este amor pola liberdade tamén terá un reflexo no seu xeito de escribir. A liberdade filolóxica chegará a uns extremos místicos, a utilizar a linguaxe como acción. Utiliza verbas comunicativas, multisémicas e emocionais, e mesmo padece de gloslalia, termino psiquiátrico que determina ao inventor dunha linguaxe propia. Esto trascenderá nunha violencia verbal, nunha consciente e necesaria obscenidade, apoiada na arma máis sofisticada para que os seu escritos sexan tomados en serio: O humor negro. Nada máis serio que isto, que paradójicamente, será máis permitido pola sociedade
A súa poesía estará cargada deste humor, e será un pastiche das máis variadas ideas e influencias que discurren pola súa torturada mente: Relixión, loucura, drogas…A poesía é como a vida para Artaud, unha poesía moi física, case unha danza coa que pretende a protesta, a convulsión, non a decoratividade nin os logros intelectuais. Como crítico de arte, expuxoo con estas palabras: “…onde os demáis poñen obras, eu poño o meu espírito… O artista ten o deber social de dar saída ás angustias da época…”
E tamén neste ámbito das artes , Artaud será implacable. Fustigará o poder como paralizador do individuo, dese artista coa necesidade de ser libre, e ter que xantar quente. Pero será máis crítico cos falsos poetas, cos falsos artistas, cos falsos literatos que colaboran codo con codo para o adormecimento da liberdade individual, e só pensan en vender a súa obra como un producto máis de consumo. Para Artaud o verdadeiro artista estará fora da arte, o verdadeiro literato estará fora da literatura, e as súas obras serán irreducibles a un producto de consumo.
O verdadeiro artista nunca accedería a reprimirse, a edulcorar a súa obra para o gusto do establishment, que gusta dos provocadores ata certo punto. O verdadeiro artista decataríase de quén é o inimigo da súa liberdade individual: A propia sociedade da que forma parte (unha parte fundamental, como ben sabe o poder), unha institución intrínseca ao carácter humano que se ocupará de delimitar ao individuo.
Estes límites serán outro dos temas principais de Artaud, que ve neles algo invencible. Para empezar, os primeiros límites, o principal enemigo da liberdade do home está no seu propio corpo: “…non acepto non ter feito o meu corpo eu mesmo…” Para Artaud, un contradictório ateo ultra-crente a alma será infinita e intemporal, indegradable. Esta dicotomía entre corpo e alma será un reflexo dos seus sentimentos cara o baleiro, a soidade do home; e a plenitude.
Esta plenitude será un símbolo da pureza, que tamén admiraba o seu precursor Nietzsche, unha admiración contradictória no caso de Artaud, xa que por un lado ámaa por ser elevada e nobre, e por outro, odiaa por suprahumana, como un reflexo do inalcanzable para o home.
E este é o pesimista retrato que Pellegrini fai de Artaud, un individuo libre, nos límites da sociedade, co que probablemente se sentiría, ou eso denota este texto, en grande medida identificado. Todo artista, ó fin e o cabo, debería cumplir esas premisas que cumpria Artaud: Liberdade, individualismo, fustigar con voracidade o poder represor e a sociedade, imperturbable ante os ataques desta como inimiga natural do individuo, defensor dos alienados , e experimentador de linguaxes, coas que pretende non achegarse á vida, nin representala, senón fundila, en comunión coa obra.

Teoria de la Superposicion de extremidades

"Esforzarse en ser espontaneo, al igual que intentar olvidar, es la mejor manera de no conseguirlo"
Por Jano Longo

Como toda teoría que se precie, esta está basada en la experiencia que animo a realizar antes de continuar:
Extendamos ambas manos y juntemos las palmas, prestando atención a lo que nuestro tacto percibe. Cualquier mentecato diría que lo único que siente es la otra mano, pero me asalta una enorme duda: Si una mano siente a la otra y la otra siente a la una ¿Por qué no percibimos dos sensaciones sino solamente una? (Perdón por el ridículo pareado)
Bien es sabido desde los tiempos de Confucio que el lado izquierdo es perverso, el derecho lo es un poco menos y el centro los sostiene en equilibrio ¿Significa eso que esa percepción táctil es la prueba tácita de que es posible el equilibrio en esta vida desenfrenada e inundada de hedonismo? ni idea.
Todos nos escoramos a un lado o a otro; somos diestros o zurdos, tenemos un ojo dominante, un hemisferio encefálico más desarrollado, etc. ¿Significa esto que tenemos la sensibilidad más desarrollada en una mano que en otra y este dominio anula por completo el de la otra? lo dudo. Apuesto a que símplemente los dos reversos se unen en una proyección mística capaz de demostrarnos la existencia del Amor Verdadero (Amor narcisista, pero verdadero). Esta idea convence por la similitud con la tensión permanente creadora de vida que nos conduce por nuestro camino de forma inevitable (buf). Pero cualquier hombre de ciencia se reiría de ella mostrando orgulloso las leyes de la termodinámica que aseguran la tendencia del universo hacia el caos.

Conclusión:
Toda teoría necesita de una conclusión convincente pero no mese ocurre ninguna. Me limitaré a recomendar la amputación masiva de extremidades para su posterior cremación. Una propuesta sin duda radical pero tremendamente efectiva para evitar posibles traumas severos como la personalidad bipolar, la lengua bífida, el esternón ambivalente, las parejas de la guardia civil, el par de vuelco o la simetría radial. Otra solución más comedida es el uso de guantes, pero hoy en dia la moda
se impone de tal manera que una temporada en la que no se lleve este complemento textil podría ser fatal.

Propuesta:
Desde este humilde cubículo alejado de la mano de Dios (¿la "mano" de Dios?¿la derecha?¿la izquierda?¿solo tiene una?) Animo a todos a realizar este experimento con otras partes del cuerpo desde los pies hasta las orejas, pasando por las pantorrilas.

Exile on Main St. como paradigma da beleza.

Arte...
Qué carallo é? Quén a inventou? Por qué (a algúns) nos fai “algo” que nos resona por dentro?. Quizais a mellor definición sexa a de Ezra Pound: “... É a noticia que non deixa de ser noticia...”.
Vale que todos temos a nosa forma subxetiva de mirar as cousas. Ainos de blanco e ainos de tinto. Ainos que lles queren cebola na tortilla. Non podemos facer uso dos nosos sentidos sen unha forma non neutral de observar. Estos procesos subxetuais, esas emocións absolutamente individuais fan da arte o que é, unha forma de comunicación que chega dun emisor (autor) a un receptor (co-autor) sen necesidade de códigos perfectamente codificados. Unha boa obra de arte ríxese por procesos intersubxetivos, máis que obxetivos, desvelando sempre algo do real, pero utilizando ese palabro grego poiesis, “eso” que fai o poeta. Sen embargo non existe unha boa obra se ninguén a ve. Aposto os güevos a que existiron millóns de obras de arte que tan só viu o autor. Pódese dicir que non existiron. Calquera compositor da academia, fodidamente hermético e críptico para a maioría dos mortais, ten arquivados para a posteridade as súas obras entre os fortes brazos da institución burguesa. Músicos de rúa (destes que non graban discos, outra forma de arquivo, quizais a única ainda non obsoleta hoxe en día)nunca pasarán á história pese a facernos rebulir a alma. Esto é así hoxe e era así no século XVI.
Todo este rollo ven ó caso para falar do que calquera fan dos Rolling Stones considera o mellor disco da banda. Esta afirmación é case unánime, pese a que ahí están Sticky Fingers, Beggars Banquet, let it Bleed... Pero por qué.?? Por qué a todos nos parece tan fodidamente bó este disco? Por qué chega a ser tan sublime??? Exile on Main St. non ten esas canción stonianas de amor á primeira escoita, esos himnos coreados por millóns de persoas en TODO o mundo. Qué ten?... Qué tiña Cezanne...?
Aquí entramos de cheo na arte, nas súas complexidades subxetuais, e nos procesos psicoperceptivos e heurísticos que a compoñen. Con este exemplo, a emoción gánalle á cognición á hora de recibir arte. Este disco doble non ten o valor histórico da gioconda, non revolucionou o panorama como esas putas de Aviñón nin ese mexadeiro de Duchamp... Este disco (doble) sinxelamente emociona. EMOCIONA.
Non descubrín ós Stones con este disco. Máis ben foi un descubrimento recente para min. Antes de coñecelo xa sabía o que significou esta banda para o Rock’n’roll, a música e a arte en xeral, pero este disco... Pola súa perfección, o David de Miguel Anxo do Rock and Roll.
Falemos da portada. Un collage. Fotografías de tódolos tipos, de tódalas xentes, pero cunha estrana unidade... É como as cancións que van soar cando o poñas. Distintas pero formando unha inusual, pero perfecta unidade conceptual. Todo encaixa en conxunto. O interior é como un tesouro. Cada fotografía debería estar no Louvre. Fora esas pedras vellas do Século V A.C... Pero esta obra mestra do 72 NUNCA acougaría nun museo.
Esta obra mestra da civilización occidental non viu a luz por casualidade. O seu título xa nos conta como exiliados para levar unha decadente vida en mansións versallescas francesas, metidos ata o fondo nas drogas, fuxindo de impostos e de policias, os Stones recluironse para crear, para o que é elaborar, (onde suxeito e obxeto colaboran en comunión, onde hai alternativas e incertidume para escoller a mellor, onde se destitue o imperio discursivo, provocando o gozo) a sua obra cumio.
O disco xestouse en estudios improvisados nos sótanos da mansión de Keith, Nellcôte, en camións con sofisticados equipos móviles de grabación, e entre xentes que ían dende élites culturais (Lennon, Parsons...) e aristocráticas (a jet set francesa e internacional), ata os camellos e yonkis máis tirados (Parsons...). Polo medio, un Richards totalmente adicto á heroina pululaba coa sua guitarra creando parte das magníficas cancións do mellor disco da historia.



Cando se pon o disco sona a mellor canción que podería soar para presentar un disco. Os Stones xa abriran o Beggars con Simpathy for de Devil, pero parece que se superaron. “Rocks Off” é enerxía, vitalidade. É vida. Con poesía directa, con vocabulario real. Moi pronto, a medida que se suceden as cancións, e como na vida mesma, descubrimos que existe algo máis que esa alegria inicial, que tódalas borracheiras teñen a súa resaca. De iso vai o disco. Fermoso e cruelmente veraz. O Francis Bacon do Rock and Roll. “Só me quito as pedras cando durmo...”
Pero ainda hai tempo para mais alegría. “Rip this Joint” é Rock and Roll, primitivo, frenético. Auténtico, como o resto do disco. Rock and roll deconstruido, exemplo de sinestesia que posúe o disco, e que posuirá toda boa obra de arte. É o subidón previo o baixón. Así é a vida. Así é o disco. Como dixo Baudelaire, a arte non representa o mundo, senón ó revés. Ata agora, hai transgresión, na medida que o disco se sae de prexuizos converxentes, e tamén hai consentimento, pois quén o escoita participa desta transgresión.
Despois, blues, ó máis puro estilo Stones. Música pintada de negro en “Shake your hips”. Todo respira blues, pero con un ritmo hipnótico, vudú. Ese tipo de artes das denominada abstractas, fronte ás plásticas, que nos falan de espacio, a MUSICA, fálanos de tempo. RITMO. Arte que desvela algo do real, sen fórmulas, sen mapa. Un modo sen modo, que diría S.Agustín.
“Casino Boogie” é a seguinte bomba de reloxería. Dende o principio ata o final pasando por ese SOLO de Mick Taylor, esta canción introducenos noutros ambientes. O dia deixa entrar á noite. Cantas magníficas bandas mamaron desta canción!. Cántas persoas lle debemos o que somos a estos surcos!... Terra que se oculta...
E despois ven o que podería considerarse o “single” do album, se é que se pode extraer algún. “Tumbling Dice” é seguramente é a canción máis popular do disco, e sen dúbida, unha das mais fermosas. Mick é xenial, dende o principio. Misóxino, coma sempe, pero xenial. “...Sempre preocupado, nunca paro de preocuparme,¿non ves como voa o tempo...”. Deixala rodar pode ser un placer indescriptible. Todo, neste caos, está en orde.
O grandísimo Gram Parsons está presente na seguinte canción. “Sweet Virginia”, Country-Rock que pon os pelos de punta dende que sona esa harmónica ata que todo sube, achegandose a un climax orgásmico. Esta canción está no subconsciente colectivo. Sabémola antes de nacer, o universo danza en armonia caótica ao seu son. Charlie toca a batería ao unísono co corazón de todos. O country parsoniano continua no corte 7, “Torn & Frayed”, que fala da adicción á heroina de Keith, unha preciosidade. ¿Nunca caminastes borrachos, desorientados, sós, tristes, buscando algo na oscuridade da noite...?. “Mentres sone a súa guitarra, deixa que te roube o corazón...” A soidade. O Edward Hopper do Rock and Roll.
Unha rara calidez fai acto de presencia cando soa “Sweet Black Angel”, como cando cantaban os grilos en verán e estabas apertado a esa rapaza que tanto che gustaba. A letra é poéticamente política, falando de prexuizos raciais, criticando a quén odia esa raza que eles tanto admiran, sen deixar de evocar a humidade dun bó polvo de verán, en sintonía coa natureza.
“Loving cup”... Charlie toca como en “You can’t always... “. En realidade en ambas toca o xenial productor-percusionista do disco, dos discos da época dourada dos Stones, Jimmy Miller. Esta canción é perfectamente fermosa. Das que fan chorar de alegría, que en realidade non é máis que tristeza oculta. Qué bonita canción a que fai que todo no momento que a escoitas che parezca fermoso.ARTE.
“Happy”. Richards desafina con esa magnífica voz creando unha canción perfecta. De novo surxe un estrano optimismo. Un canto á mala vida, un canto á superación da mediocridade que pode conseguir calquera mediocre como calquera de nós.
“Turd on the Run”, un boogie que nos fala do amor non correspondido, do amor suplicado, do amor humillante e desesperado que, de unha maneira ou outra, todos sufrimos. “...Supliqueiche, prometinche calquera cousa se só te quedabas. Perdín unha morea de amor contigo, nena...”. Frenético e sinceiro. Salvaxe. Co corazón destrozado. O Jackson Pollock do Rock and Roll.
“Ventilator Blues”... dende os inicios da banda en sudorosas Jam Sessions, este foi o seu estilo. Blues. Quizais o mellor exemplo de Blues polo que ten de deconstrucción. Uns ingleses que ven America, esa terra prometida que ven o blues e o rock’n’roll como maná. Peregrinos que ven a sua meta a metade de camiño. Sexo. Ritmo. Calor. Vida. Esta canción é follar. E despois “Just wanna see his face”, case unida é como durmirse despois de follar. Un soño que se mestura co orgasmo. Un tema case psicodélico. experimental. Pero dentro do disco encaixa como un rompecabezas. As voces... esas oníricas voces... O Bosco do Rock and Roll?
“Let it Loose”... Algo está a rematar. De súpeto, xurden unhas fermosísimas baladas como esta. Ese piano fai tolear a un espectador extasiado. Esas voces... esa letra... “.. O mellor os teus amigos pensan que só son un estrano, unha cara que nunca veredes máis...”.BELEZA.
E volve a alegría na cara 4 do doble disco. “All down the line”. Rock and Roll optimista, con ramalazos country... Qué carallo!... Un son inclasificable. Vital. Bó tema para despertar unha destas mañáns. “Won't you be my little baby for a while?” Quén non...?
“Stop breaking down”, retoma o blues stoniano cun Mick Taylor perfectamente idolatrable ao lado de Buda, Mahoma ou Xesús. O tema pasa a formar parte da mitoloxía popular do blues ao falarnos dunha muller que vira tolo a quén a mira. Inmortal. XENIAL.

Todo acaba. Este disco máis que ningún outro ten que rematar para ser perfecto. Como na vida, ao largo da audición pasamos de alegría a pena, de borracheira a resaca, de amor a odio, de calma a rabia. TODO está aquí dentro concentrado, como nunha boa obra de arte, con un pouco, trátase de dicir (ben) TODO. Ou o que poidamos dese todo.
Dous temas despedirán esta viaxe polo lado salvaxe, polo lado equivocado,( ou todo o contrario). “Shine a light” trata un tema ata agora non tratado no disco que só falaba de mundo, demo e carne. Neste tema a relixión, stonianamente deconstruida, chega o corazón de calqueira bicho vivo, crente ou non, por medio da música. Por medio da arte. Se a a arte é a busca da beleza, os Stones atopárona con este tema. Se as catedrais góticas, tan altas, con esas vidrieras que prometian un paraiso máis aló causaban efecto nos potenciais crentes, esta canción non debería ser menos. Mick canta como un anxo, redimíndose con este gospel, que lle adica a unha metafórica pecadora. “...Que poida o bó señor facer brilar unha luz sobre tí, facer de cada canción que cantes a tua melodía preferida, cálida como o sol da tarde... ” Oh, Deus, perdoa a estos pecadores, porque con esta canción gañaron un sitio no teu reino. O Greco do Rock and Roll.
O broche pono “Soul survivor”. Un himno ó sexo, as drogas e o rock and roll, esa santísima trinidade que adoraron dende a súa adolescencia, no que introducen o tema da morte abertamente. O disco morre. Gracias a Deus. Pero resucitará na próxima escoita. Así é a vida. así é a arte. Cántas veces morremos e renacemos tódolos días!!!!
Toda arte debería tocar unha fibra invisible, intanxible. Toda arte debería falar da vida, non fuxir dela. Toda arte debería non entenderse ben a primeira impresión, e amarse progresivamente nas sucesivas. Toda arte debería surxir da confusión, do caos e do intento de asimilación de todolos teus sentimentos. Toda arte debería ter sentido só para quén o precise.
Toda boa arte debería gustarlle a todo o mundo. Afortunadamente non é así.

Miguel Calvo, 2006.

Arte contemporanea atravesada axiña nunha escaleira

Miguel Calvo
O nacemento da revolución industrial supuxo un duro golpe para a arte tradicional en moitos aspectos. Retratar a unha, cada vez máis, fosilizada dánae comezaba a non ter moito sentido e, sinxelamente, coma sempre foi, tendeuse, por parte dos máis audaces, á experimentación estética e plástica. O curioso é que neses anos, a revolución industrial tamén supuxo o nacemento dun novo comprador da arte tradicional, ó que, pouco a pouco, as milenarias fazañas gregas que mercaba para colgar nas escaleiras, deixaron de interesarlle.
Un novo mundo naceu na arte. Non se produciron rupturas excesivamente radicais, (só algúns pequenos escándalos que por outro lado empezaban a ser ben vistos, e que só ofendían a catro burgueses pouco previsores), senón progresivas conquistas cara un arte distinto, novo, que bebía do anterior pero que se achegaba a algo desconocido, e que supuxo certo incertidume, propio de finais de tódolos séculos, unha confusión apta para a efervescencia da nova creación. O cotarro socio-cultural que se estaba a vivir parecía favorecer as cousas. De súpeto, o novo, o rompedor, o escandaloso era sinónimo de éxito. Os compradores de arte comezaban a colgar cousas nunca vistas nas escaleiras. O artista comezou a investigar con máis liberdade. E case todas estas investigacións foron na súa maioría, primeiro rexeitadas e despois progresivamente aclamadas.
Esta tendencia experimental foi unha constante nos primeiros anos do século XX. Primeiro acabou de racharse totalmente coas formas, camiño que xa comezaran os impresionistas e Cezanne, ata chegar mesmo a abstracción. Agora colgaban das escaleiras cadros incomprensibles de mulleres deformadas,cadros de guitarras con periódicos...Algún dono de escaleira mesmo aumentou as escaleiras e fixo acopio de obras que valían case tanto como as súas fábricas. E algúns artístas gañaban tanto, que podían mesmo mercar as súas propias obras. O único que había que facer era poñer en dúbida o arte establecido. Innovar.
E de súpeto, Europa entrou en conflicto. Guerra, Revolución soviética, tensións sociais... Os artistas creaban coma tolos. Nunca tanta efervescencia cultural se producira antes. Todo era cada vez máis veloz, a información era maior... En Rusia, (nuns efímeros primeiros anos de revolución), os artistas foron animados polo estado proletario en homenaxe a obreiros e campesiños a realizar as ideas máis tolas, que pola súa utopía tiñan tamén tiñán moito de absurdo e de destructivo-constructivo. Mentres, a nova arte ía saindo ós salóns e ás rúas e mesmo se introducía nas máis rancias institucións.
Os artistas de maior éxito (en vida ou despois en morte),a maioría exiliados, contaban nas súas filas con varios bebedores de absenta de París que pintaban un mundo cada vez máis íntimo, persoal e hermético, varios místicos e teósofos que teorizaban e teorizaban sobre a arte, realizando cada vez mellor exactamente a mesma cousa, e uns cantos terroristas artísticos que buscaron o absurdo da vida mediante estéticas gamberradas.
Entre eles, quizais cunha mestura deles, xurdiu a figura de Duchamp, que, camiñando pola liña da evolución artística cara ningures inaugurada pola industrialización, cortouna, probablemente sen darse conta nun principio, deixando as vindeiras xeracións, esta vez sí, co incertidume do infinito na arte.
Se ben o mundo artístico nestes anos non parou de avanzar, Duchamp e o seu anti-arte, irreverente e destructivo, negativo en moitos aspectos, crearon unha revolución na que todo era posible. Abriron a caixa de Pandora o abrir unha nova e virxe dimensión na conciencia estética. Duchamp e algún máis descubriron o que significaba a nova arte en realidade. Coas súas obras , cambiárono todo e situaron a arte no ollo do espectador. Ou cambiaron a arte ou crearon a arte do cambio Esto poderíase considerar unha evolución lóxica da arte obxetual cara “outra cousa”. O cambio que trouxo a industrialización trouxo cambio.
Picasso e cía. racharon estéticamente co establecido. Duchamp e cía., conceptualmente. Ó menos nun principio, non pretendeu ningunha reflexión espiritual ou formal (ainda que esto sexa moi discutible) coas súas obras, senón unha reflexión meta-artística de carácter radical, pero sen sairse da arte, e dicir, non destruindo a arte tradicional, senón reafirmandoa. Un movemento de xadrez, que xeneraría infinitas posibilidades.
As súas ready mades, os seus objet assisté tiñan algo de nihilismo. Con elas respostaba as clásicas preguntas sobre a arte e o seu significado, non con sesuda teoría (ou quizais sí), senón con exercicios prácticos. Nun principio, foron unha influencia directa cara os seguintes, e tamén trastornados exploradores surrealistas, pero a influencia que veu despois acabaría por converterse na morte (suicidio)e posterior renacemento da nova arte establecida.
Esta crítica (¿crítica?) rozando o subversivo fixo necesario un replantexamento da arte. Duchamp, amante da escaleira, tíñase que sincerar irónicamente con ela Pero seguía a ser arte para colgar na escaleira, ainda que fose un urinario... ou unha lata de merda.


A arte actual busca outra revolución como a de Duchamp. Pero por outro lado, está saturada de revolucións. Nunca tanta efervescencia artística e comunicación cultural entre pobos exitiu no mundo. A arte acelérase, e as alternancias históricas e as modas que se repiten unha e outra vez son cada vez máis fugaces, máis rápidas. A roda con que esquematizan algúns historiadores da arte esta alternancia xira hoxe a tal velocidade, que non se pode dibuxar sen que salga movida. Non se pode obter xa un referente que non traia millóns de satélites por descubrir. Non se pode crear sen estar roubando.
Hoxe hai unha riqueza cultural e unha información tales, que o arte que se está a facer perde moito sentido. Semella que se estean a pintar dánaes momificadas. E semella que canto máis se avanza, a confusión é maior. Hoxe, máis que nunca a arte precisa estar nunha escaleira como única forma de supervivencia post-duchamp. Arte para estar colgado nela.
O conceptual está presente, estéticamente ou non, e o artista é cada vez máis un individuo. Dun ou outro xeito, tódolos movementos artísticos posteriores, tiveron xa en conta a reflexión sobre a propia arte de Duchamp. Precisaron para crear, indagar sobre o que fan dende dentro, e tratar de entender a súa función, que non é só estar sobre un pedestal arbitrariamente. A arte ten que ser hoxe filla desta reflexión, pero ten que superala, se é que é posible, dende o impulso creador individual e particularísimo de cada un. Sexa arbitrario ou non. Crear como tentar non perder ó xadrez, para que siga a partida
Non son un fanático o que lle gustaría destruir a escaleira do comprador para crear arte novo, pese a que esta escaleira ten, por pura experiencia histórica, os días contados. Quizais habería que construir outra, na que colgar este arte. Mentres tanto hai que crear (así se está a facer, e se seguirá facendo, qué remedio lle queda á humanidade), en homenaxe á individualidade.